Ιατρογενής εμμηνόπαυση: όταν η ζωή αλλάζει ξαφνικά
Από τη Δρ. Εύα Μαραγκουδάκη, Μαιευτήρα – Γυναικολόγο
Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσικό στάδιο στη ζωή κάθε γυναίκας. Όμως, υπάρχουν φορές που δεν έρχεται φυσικά, αλλά απότομα, ως αποτέλεσμα κάποιας ιατρικής παρέμβασης. Αυτή είναι η ιατρογενής εμμηνόπαυση.
Συμβαίνει όταν οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν ορμόνες, όχι λόγω ηλικίας, αλλά εξαιτίας θεραπειών που χρειάστηκαν για να σωθεί η υγεία, συχνά μετά από διάγνωση κακοήθειας.
Πότε μπορεί να προκύψει
Η λειτουργία των ωοθηκών μπορεί να διακοπεί:
Μετά από χειρουργική ωοθηκεκτομή (αφαίρεση ωοθηκών)
Με χημειοθεραπεία (λόγω τοξικής δράσης στα ωοθυλάκια)
Με ακτινοθεραπεία στην πύελο ή στην κοιλιά
Με ορμονική θεραπεία που “αδρανοποιεί” προσωρινά τις ωοθήκες (π.χ. αγωνιστές GnRH)
Συχνά αφορά γυναίκες που έχουν νοσήσει από:
Καρκίνο μαστού (ιδίως ορμονοευαίσθητο)
Καρκίνο ωοθηκών ή ενδομητρίου
Λεμφώματα και λευχαιμίες
Σε αντίθεση με τη φυσιολογική εμμηνόπαυση, η ιατρογενής έρχεται χωρίς προειδοποίηση.
Δεν υπάρχει προεμμηνοπαυσιακή φάση. Ο οργανισμός αλλάζει ξαφνικά, κι αυτό κάνει τα συμπτώματα πιο έντονα και πιο επώδυνα, ειδικά σε νεότερες γυναίκες κάτω των 45 ετών.
Μπορεί να εμφανιστούν:
Εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις, αϋπνία
Ξηρότητα κόλπου και δυσφορία στις επαφές
Μεταπτώσεις διάθεσης, ευερεθιστότητα, μελαγχολία
Μείωση της libido
Απώλεια οστικής μάζας και αυξημένος καρδιομεταβολικός κίνδυνος
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί
Η θεραπεία εξαρτάται από το είδος της νόσου και τη σχέση της με τα οιστρογόνα.
Μη ορμονικές θεραπείες
(επιλογή για γυναίκες με ορμονοευαίσθητους καρκίνους)
Τοπικά ενυδατικά ή λιπαντικά για την ατροφία του κόλπου
Θεραπεία ανάπλασης κόλπου με laser ή υαλουρονικό οξύ
Συμπληρώματα βιταμίνης D, ασβεστίου, μαγνησίου και Β12
Ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε φυτοοιστρογόνα
Τακτική άσκηση και αποχή από το κάπνισμα
Ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (HRT)
Αντενδείκνυται σε καρκίνους που εξαρτώνται από ορμόνες (όπως του μαστού)
Μπορεί να επιτραπεί σε επιλεγμένες περιπτώσεις, πάντα με ιατρική έγκριση και συνεργασία ογκολόγου
Πρόληψη πριν από τη θεραπεία
Όταν υπάρχει δυνατότητα, καλό είναι να συζητείται εκ των προτέρων:
Κρυοσυντήρηση ωαρίων ή ωοθηκικού ιστού
Προφυλακτική χορήγηση αγωνιστών GnRH κατά τη χημειοθεραπεία για προστασία των ωοθηκών
Η ψυχολογική πλευρά
Η ξαφνική εμμηνόπαυση φέρνει μαζί της και μια μεγάλη ψυχολογική πρόκληση.
Η γυναίκα καλείται να διαχειριστεί όχι μόνο τις σωματικές αλλαγές, αλλά και τον φόβο, την αγωνία, την απώλεια του ελέγχου του σώματός της.
Η ψυχολογική υποστήριξη είναι εξίσου σημαντική με τη φαρμακευτική:
Συμβουλευτική ή ψυχοθεραπεία
Εξειδικευμένη σεξουαλική καθοδήγηση
Ομάδες υποστήριξης γυναικών που έχουν βιώσει καρκίνο
Ο ρόλος του γυναικολόγου
Ο ρόλος μας δεν είναι μόνο ιατρικός. Είναι και ανθρώπινος. Ο γυναικολόγος:
Ενημερώνει, εξηγεί, προετοιμάζει
Ελέγχει την υγεία του κόλπου, των οστών και του καρδιαγγειακού
Καθοδηγεί τη γυναίκα στη φροντίδα της σεξουαλικής της ζωής
Συνεργάζεται με ογκολόγους, ψυχολόγους, φυσικοθεραπευτές και διατροφολόγους
Στέκεται δίπλα στη γυναίκα, όχι μόνο ως γιατρός, αλλά ως συνοδοιπόρος
Η ιατρογενής εμμηνόπαυση μπορεί να αλλάξει τη ζωή μιας γυναίκας, αλλά δεν χρειάζεται να την περιορίσει. Δικός μας στόχος είναι να διατηρηθεί η ποιότητα ζωής, να αποκατασταθεί η γυναικεία ταυτότητα και αυτοπεποίθηση και να ενδυναμωθεί η γυναίκα στην πορεία επιβίωσης και επαναφοράς
Με τα ιατρικά μέσα που έχουμε σήμερα, μπορούμε να ξεπεράσουμε την ασθένεια.
Και κάθε γυναίκα που πάλεψε και νίκησε να ζει υπέροχα, με υγεία όπως το αξίζει.
Γιατί η εμμηνόπαυση, ναι και η ιατρογενής, δεν σημαίνει το τέλος, αλλά μια νέα αρχή.
